Steeds meer patiënten en artsen stappen af van het dogma dat een depressie enkel met 'pillen en praten' te genezen valt, maar proberen het ook steeds vaker met 'runningtherapie'. Maar hoe werkt het? En hoe begin je eraan?

Hoe werkt het?

• Tekort aan arbeid compenseren
  “Veel van wat vandaag voor depressie doorgaat, is niets meer dan het lichaam dat om arbeid vraagt.” Met deze vaak geciteerde uitspraak wilde de Amerikaanse professor Geoffry Norman zeker niet suggereren dat depressie hetzelfde is als luiheid, maar wel dat een gebrek aan fysieke activiteit een depressie kan bewerkstelligen.
  Serotonine
  Hoewel het voor wetenschappers nog altijd niet helemaal duidelijk is hoe een depressie precies ontstaat, hebben heel wat onderzoeken de link kunnen leggen tussen een depressie en een tekort aan serotonine. Deze neurotransmitter komt in grote hoeveelheden vrij als we fysieke arbeid verrichten en wordt in verband gebracht met zelfvertrouwen, opgewektheid, maar ook het onderdrukken van pijngevoelens.
  Adrenaline en cortisol
  Behalve een tekort aan serotonine, wordt bij de meeste depressieve patiënten ook een overvloed aan de hormonen adrenaline en cortisol vastgesteld, die verantwoordelijk zijn voor een stressreactie. Van oudsher reageert ons lichaam op stress door te 'vluchten of vechten', wat vroeger wel eens handig was. Aangezien we vandaag zelden problemen moeten oplossen door te 'vluchten of vechten', blijven die hormonen in ons lichaam draaien zonder een weg naar buiten te vinden. Daardoor worden we apathisch en gaan we slecht slapen. Door fysieke arbeid te verrichten, geven we die overtollige stresshormonen in feite een uitlaatklep.
• Verwezenlijking
  Als er iets is waar depressieve patiënten een gebrek aan hebben, dan is het wel een gevoel van eigenwaarde. Ze hebben de hele tijd het gevoel onder te doen, waardoor ze met een negatieve ingesteldheid aan dingen beginnen en deze moeilijker tot een succesvol einde kunnen brengen. Om uit deze vicieuze cirkel te geraken, kan een verwezenlijking, hoe klein ook, een groot verschil maken.
  Beginnen sporten is zeker een goed idee omdat je deze activiteit op nagenoeg alle niveaus kan beoefenen en het dus moeilijker wordt te falen. Van alle sporten is lopen wellicht de meest uitgelezen sport om een depressie te bestrijden omdat iedereen het kan, je je niveau volledig zelf bepaalt, je er niemand voor nodig hebt en je vrij snel resultaat ziet en voelt.
• Runnershigh
  Voor depressieve mensen kan het heel moeilijk zijn de motivatie te vinden uit de zetel op te staan. Een beloning aan elke activiteit koppelen kan dan een goed idee zijn (zoals: als ik erin slaag naar de winkel te gaan, beloon ik mezelf met een ijsje). Het voordeel bij lopen, maar ook bij andere intensieve sporten, is dat je je beloning niet zelf hoeft te geven, maar dat je lichaam ze automatisch genereert in de vorm van een onevenaarbaar euforisch gevoel.
  De 'runnershigh' of 'lopersroes' zou (want de meningen zijn in de wetenschappelijke wereld nog steeds verdeeld) veroorzaakt worden doordat ons lichaam na een zware fysieke inspanning endorfine vrijgeeft. Als we met moeite nog kunnen ademen en ons hele lichaam pijn doet, zou deze lichaamseigen opium-variant er bij lopers voor zorgen dat ze zich beter voelen dan ooit tevoren.

Hoe doe je het?
De Nederlander Klaas Bottelier heeft de effecten van sporttherapie letterlijk aan den lijve ondervonden. Bottelier kampt al zes jaar met zware depressies en na eerst de traditionele therapieën te hebben geprobeerd, schakelde hij in 2008 over op sporttherapie. Bottelier is zo in de wolken van het effect dat hij een eigen stichting heeft opgericht om sporttherapie te promoten, waarvoor hij in 2009 niet minder dan honderd Europese bergtoppen opfietst. Hieronder vind je enkele nuttige tips van Klaas Bottelier:

• Informeren en rationaliseren: “Zorg dat je een degelijke kennis vergaart over het onderwerp. Zo heb je op moeilijke momenten, wanneer je je afvraagt waarom je het allemaal doet, altijd een basis om terug te vallen. Probeer als je gaat sporten ook altijd je doel voor ogen te houden. Dat zal helpen om te gaan lopen, ook al heb je er op dat moment absoluut geen zin in.”
• Kies een leuke sport: “Zelf heb ik voor fietsen gekozen, ook al is lopen veruit de meest populaire sporttherapie. Je kan in feite elke sport kiezen die je wil. De enige voorwaarde is dat je er toch een beetje fysiek mee moet bezig zijn. Cafésporten als dart of biljart komen dus niet in aanmerking.
• Het begin is het moeilijkst: “De eerste keer is voor iedereen moeilijk en voor mensen die depressief zijn is dat nog moeilijker. Toen ik startte, troostte ik me met de gedachte dat het steeds makkelijker zou worden en dat heb ik ook aan de lijve ondervonden. Wanneer het je een paar keer lukt van de bank af te komen wordt de moeite om te gaan sporten veel kleiner en gaat het steeds vlotter.”
• Niet te hard, niet te ambitieus, niet te intensief: “Voor depressieve mensen is het uiterst belangrijk niet over de schreef te gaan wanneer ze beginnen sporten omdat de weerslag niet alleen fysiek, maar ook mentaal erg zwaar kan zijn. De regel bij lopen is: 'Je moet nog kunnen praten, maar je mag niet meer kunnen zingen'.
  In de plaats van jezelf hoge doelen te zetten, kies je als depressieve patiënt beter veel haalbare stapjes. Hoe meer je daarin slaagt, hoe meer het je zal motiveren verder te gaan. Om dezelfde reden is het ook belangrijk regelmaat boven intensiteit na te streven. Om de twee dagen twintig minuten kan al genoeg zijn om je gemoed te verbeteren.
• Kies een partner in sport: Juist omdat depressieve mensen nogal makkelijk de moed laten vallen, kan het erg handig zijn aan je sportactiviteit een sociale verplichting te koppelen door met iemand af te spreken. Bovendien heb je daardoor ook het positief effect van sociaal contact, wat voor depressieve mensen altijd gunstig is.