Sixtijnse Kapel en de Stanze van Rafaël in Vaticaanstad (Rome)

Naast de kleine Cappella Niccolina was er, zeker sinds 1368, ook nog de Grote Kapel (Cappella Maggiore of Cappella Magna). Dit was een van verdedigingswerken voorziene middeleeuwse zaal, die gebruikt werd voor grotere bijeenkomsten van het pauselijk hof.

In 1475 gaf paus Sixtus IV opdracht tot het bouwen van een nieuwe kapel, die naar hem de Sixtijnse Kapel genoemd wordt. Ook deze kapel werd weer voorzien van verdedigingswerken, ter mogelijke afweer van het Florence van de Medici's en de Ottomanen. De kapel werd gebouwd door Giovanni di Dolce en kreeg de afmetingen van de Tempel van Salomo: 40,23 meter lang, 13,41 meter breed en 20,7 meter hoog. Op 15 augustus 1483 werd de kapel ingewijd door Sixtus IV en toegewijd aan de Maria-Tenhemelopneming.

In opdracht van Sixtus IV werd het interieur vanaf 1481 beschilderd door Botticelli, Ghirlandaio, Cosimo Rosselli en Signorelli uit Florence en door Perugino en Pinturicchio uit Umbrië. De schilderingen werden voltooid door zijn neef en latere opvolger paus Julius II. Deze gaf Michelangelo opdracht het plafond te beschilderen, waar deze van 1508 tot 1512 mee bezig was. In opdracht van paus Paulus III zou Michelangelo tenslotte tussen 1536 en 1541 zijn wereldberoemde fresco Het Laatste Oordeel op de wand achter het altaar schilderen.

De Sixtijnse Kapel fungeerde als de pauselijke hofkapel, waarin de meeste liturgische plechtigheden plaatsvonden, slechts de hoogfeesten werden in de Sint-Pieter gevierd. De vieringen in de Sixtijnse Kapel werden opgeluisterd door het Koor van de Sixtijnse kapel, waarvoor zich aan de noordwand van de kapel een balkon bevindt.

Ook het conclaaf om een nieuwe paus te kiezen vindt sindsdien in de Sixtijnse Kapel plaats. Het linker deurtje in de westwand van de kapel leidt naar de pauselijke sacristie, die ook wel de Kamer der Tranen (=Stanza delle lacrime) genoemd wordt. Het is de ruimte waar een nieuwgekozen paus zijn nieuwe witte gewaad aangemeten krijgt. Achter deze sacristie bevindt zich een trap waarmee de pausen onopvallend de Sint-Pieter konden bereiken. Tegenwoordig is de Sixtijnse Kapel te bezichtigen wanneer er geen vieringen plaatsvinden.