Orchideeën het hele jaar door

Winter
De meeste orchideeën hebben een groeiseizoen gevolgd door een rusttijd die enkele weken tot maanden duurt. In hun oorspronkelijke habitat valt die rusttijd samen met de droge tijd. Bij ons wordt die droogte vervangen door de winter: de orchidee stopt met groeien tot de dagen in het voorjaar weer langer worden. Houd orchideeën die in rust zijn, droog. Geef af en toe wat water als de pseudo-bulben verschrompelen. Pseudo-bulben zijn bovengrondse schijnknollen waarin sommige orchideeën voedsel en vocht opslaan.

De populaire phalaenopsis (zie foto) heeft geen rustperiode, maar kent wel een vertraagde groei in de winter. Deze plant moet éénmaal per week water krijgen en nu en dan een lichte bemesting.

Houd tijdens de winter de nachttemperatuur in de gaten. Warm te telen orchideeën zoals de phalaenopsis vragen eigenlijk een nachttemperatuur van minstens 18°C. Ook overdag vereisen orchideeën een minimumtemperatuur van 20°C. Een koude, vochtige omgeving bevordert immers schimmelvorming. Tocht is eveneens uit den boze.

Geef orchideeën zo veel mogelijk licht, maar houd ze uit de buurt van de verwarming die oververhitting en uitdroging veroorzaakt.

Lente
Orchideeën die de hele winter in rust zijn geweest, beginnen in de lente opnieuw te groeien. Veel orchideeën bloeien ook in deze periode. Ondersteun daarom zware en vaak dunne bloeistengels met een stokje.

Geef nu regelmatig – een- of tweemaal per week – water en voeg er bij elke derde gietbeurt een lichte bemesting aan toe.

Verhoog daarnaast de luchtvochtigheid door de bladeren van de orchideeën geregeld te besproeien. Je kan de orchideeën ook in een vochtbak plaatsen: een platte bak zonder gaten die je vult met een laag kleikorrels van 2,5 cm dik. Vul deze vochtbak deels met water, zodat de orchideeën extra vocht krijgen door verdamping. Let er wel op dat de orchideeën niet in het water zelf staan, want dat beschadigt de wortels.

Verpot de orchidee bij het begin van de nieuwe groei of na de bloei, als de pot vol wortels zit of de potgrond ( gebruik hiervoor speciale potgrond voor orchideeën. Ook wel bark genoemd ) vergaan is.

In dit seizoen kan de temperatuur overdag aardig toenemen. Scherm orchideeën af die op de vensterbank in de voorjaarszon staan.

Vanaf 15 mei mag je de meeste orchideeën, met uitzondering van de phalaenopsis, buiten plaatsen in de schaduw. Het verschil in dag- en nachttemperatuur zal de bloei stimuleren. De wind zal een toevallige regenbui snel doen vergeten. Probeer wel een minimale nachttemperatuur van 15°C te garanderen, anders haal je de planten beter binnen.

Zomer
Houd de temperatuur in de gaten zodat de orchideeën overdag niet te warm staan. Temperaturen boven 30°C kunnen de groei afremmen of zelfs stoppen. Scherm de orchideeën indien nodig nog wat extra af. Profiteer van de ochtend- en avondzon en vermijd de middagzon. Ook nu kan je de planten  buiten in de schaduw plaatsen.

Geef een- à tweemaal per week water en verhoog de bemesting tot eens per twee gietbeurten.

Zorg voor een goede luchtvochtigheid rond de planten en besproei de bladeren ’s morgens en eventueel zelfs ’s middags.

Verwijder oude bloeistengels wanneer de bloemen zijn uitgebloeid. Uitgebloeide stengels van de phalaenopsis mag je snoeien tot op het derde oog boven het blad.

Herfst
De orchideeën moeten nu van al het mogelijke licht kunnen profiteren. De zon neemt immers sterk af in kracht. Verwijder daarom eventuele schermen.

Haal orchideeën die buiten stonden, in september of oktober naar binnen, afhankelijk van de temperatuur.

Geef langzaamaan minder water en laat de plant uitdrogen tussen twee gietbeurten.

Verpot ten slotte jonge zaailingen of orchideeën die een grotere pot nodig hebben.

Tips voor het water geven

• Gebruik regenwater of gedemineraliseerd water op kamertemperatuur.
• Gebruik een gieter met een lange tuit om beschadigingen te voorkomen.
• Giet het water niet in het hart van de plant, maar op het grondmengsel.
• Geef de orchidee ’s morgens water zodat het vocht de tijd heeft om op te drogen.
• Maak de grond goed nat. Plaats de plant op een rooster en geef genoeg water om de pot te laten overstromen. Wacht tot het water door de gaten van de pot weggelopen is en doe nogmaals hetzelfde.

Tips voor het verpotten Orchideeën

• Verpot orchideeën om de twee jaar, bij voorkeur tijdens het voorjaar, als de nieuwe scheuten enkele centimeters groot zijn.  
• Gebruik plastic potten of terracotta potten met gaten. Bij hoge temperaturen houden deze laatste de wortels koeler, maar het grondmengsel droogt wel sneller uit omdat ze poreus zijn. Voor een phalaenopsis gebruik je best een transparante pot, anders maakt de plant te veel luchtwortels aan en verliest ze het contact met de potgrond en dus voedingsstoffen.
• Houd de pot zo klein mogelijk. Orchideeën die in de lengte groeien, zoals de phaleanopsis, kunnen in dezelfde pot geplaatst worden. Orchideeën die in de breedte groeien, hebben een pot nodig die 5 cm groter is.
• Gebruik drainagemateriaal: leg stukjes piepschuim op de bodem van de pot. 
• Snijd alle dode, zwarte wortels weg, verwijder het oude mengsel en vervang het door verse potgrond die geschikt is voor orchideeën. 
• Oude pseudo-bulben moeten tegen de potwand rusten. Een phalaenopsis plaats je in het midden van de pot.
• Verwijder overtollige bladerloze of dode pseudo-bulben.
• Geef pas na enkele dagen water zodat beschadigde wortels de tijd krijgen om gedeeltelijk te genezen.
• Houd er rekening mee dat de orchideeën na het verpotten wat kunnen verschrompelen of blad laten vallen.

Er zijn duizenden soorten orchideeën, elk met een ander habitat en dus ook een aangepaste verzorging. Deze richtlijnen zijn algemene aanwijzingen, die gelden voor typische vensterbankorchideeën zoals een phalaenopsis of cambria. Informeer je bij aankoop van specialere orchideeën zoals phragmipediums en miltonia's over de eisen die het soort stelt.