Hedera of klimop, een wintergroene klimplant

Ben je op zoek naar een groenblijvende klimplant, dan zal je oog waarschijnlijk snel vallen op klimop of hedera. Met deze klimplant laat je in geen tijd een muurtje, een schutting of een pergola begroeien. Weet wel dat enkel jonge klimop klimt.

Klimop, een tijdelijke klimplant
We kennen klimop of hedera doorgaans als een klimplant die zichzelf vasthecht aan de ondergrond met hechtwortels.  Ze vormen een soort zuignap die zich vastzet op de beschikbare oppervlakte. Dat is echter niet altijd zo. Volwassen klimopplanten klimmen helemaal niet. De plant maakt dan alleen maar bloemen en bessen aan. Alleen als de plant jong is, klimt en kruipt hij.

Om te voorkomen dat hedera stopt met klimmen, moet je hem snoeien. De klimop behoudt op die manier zijn eeuwige jeugd.  

Klimop als multifunctionele plant
Hedera is een plant die op verschillende manieren groeit:

• Kruipend als bodembedekker
• Klimmend om een muur, schutting... te bedekken

Bovendien kan je met klimop figuren maken, als je hem plant in een pot met een draadfiguur. Je gebruikt dan best kleinbladige klimop voor een mooi resultaat. Of wat dacht je van een guirlande, een slinger van klimop geleid langs een touw? Ook je ramen kan je ermee omlijsten of je laat hedera een krans vormen om een metalen hoepel.

Klimop & het risico op beschadigingen
Klimop maakt tijdens de groei jonge scheuten aan met hechtwortels waardoor de plant zich kan vasthechten aan een muur of schutting. Zo kan je lelijke muren en dergelijke camoufleren met een groene deken.

Een muur van je huis laten begroeien met klimop heeft verschillende voordelen: de muur blijft droger en de plant vormt een isolerende laag, waardoor minder koude en warmte doorgelaten worden. Dat betekent met andere woorden minder verwarmen in de winter en minder koelen in de zomer. Een natuurlijke vorm van isolatie, zeg maar. Daarnaast vormt hedera een schuil- en nestplaats voor tal van dieren, al kan dit soms eerder een voordeel dan een nadeel zijn. Je mag meer vogels in je tuin verwachten, maar ook meer insecten.

Als je een muur wil laten begroeien met klimop is er één belangrijke voorwaarde waar je rekening mee moet houden: de muur waartegen je hedera wil laten opgroeien, mag geen gebreken vertonen. Zitten er veel scheuren en barsten in de muur, dan kan je er beter geen klimop tegen aan laten groeien omdat de jonge scheuten zich in de spleten wringen en met het groeien schade aanrichten.

Je kan klimop ook tegen een boom laten opgroeien. Een grote boom zal geen hinder ondervinden van hedera. Meer nog, de boom wordt zo een ideale plek voor de nesten van vogels. Houd er wel rekening mee dat jonge takken beschadigd kunnen raken door hedera omdat de klimop al het licht opvangt en het assimilatieproces stopt.

Standplaats voor klimop
Hedera groeit het beste op een voedzame en humusrijke zandgrond. Je kan de plant zowel in volle zon, in halfschaduw als in de schaduw planten. Sommige variëteiten vragen wel een bepaalde hoeveelheid zon per dag om uitbundig te groeien.

Klimop en winterhardheid
Klimop is normaliter winterhard en blijft mooi groen in de winter. Alleen bonte klimopsoorten zijn zwakker en minder winterhard.

Klimop snoeien
Om te klimmen moet je hedera om de paar jaar snoeien zodat ze verjongt. Zo voorkom je eveneens dat er te veel volwassen klimopranken gevormd worden die zich niet meer hechten aan de ondergrond. De plant komt dan mogelijk los van de ondergrond.

Snoeitips voor hedera:

• Snoei de plant in het vroege voorjaar.
• Snoei de plant vlakbij de wand of boom waartegen hij opgroeit voor een compacte groei.

Klimop vermeerderen
Hedera kan je heel gemakkelijk vermeerderen met stekken. Wel moet je er rekening mee houden dat stekken van bloeiende of volwassen klimop uitgroeien tot struiken die niet klimmen. Het beste tijdstip voor het nemen van een stek is de zomer.

Je kan klimop ook afleggen. In dat geval buig je ondertakken van de moederplant af of om. Je legt ze op de grond en bedekt ze gedeeltelijk met aarde. Na verloop van tijd zullen de afleggers wortel schieten, waardoor je een nieuwe plant bekomt. 

Soorten klimop

Hedera helix
Dit is de klassieke en meeste bekende klimopsoort die ook wel gewone klimop genoemd wordt.  Deze plant staat bekend als de beste groeier, zelfs in de moeilijkste omstandigheden. Hedera helix groeit van nature in Midden-Europa, en van Noord- tot Zuid-Scandinavië. De maximumhoogte bedraagt twintig meter. De bloei start in september en duurt voort tot oktober, tenminste als Hedera helix een hoogte van om en bij de vijf meter bereikt heeft. De bladeren zijn drie- tot vijflobbig en hebben een eironde à driehoekige vorm als ze volwassen zijn.

Deze soort kent meerdere variëteiten. Zo is er Hedera helix ‘Baltica’: een kleinbladige klimop die sterk winterhard is. Of Hedera helix ‘Harald’ met zijn geelwitte omranding. Hedera helix ‘Goldheart’ en ‘Goldchild’ zijn twee variëteiten met groene en gele kleuren. ‘Goldheart’ vertoont gele vlekken in het midden van de donkergroene bladeren, ‘Goldchild’ heeft een gele rand. Hedera helix ‘Königer’s Variegated’ heeft een zeer fijne witte rand en erg langwerpige lobben. ‘Deltoidea’ heeft een hartvormig, lichtgroen blad dat rood kleurt onder de winterse zon. ‘Glacier’ is een zilverbonte kruising met grijsgroene bladeren die een zilvergrijs hart vertonen met daarrond een smalle, witte rand. ‘Woerner’ heeft donkergroene bladeren en lichte nerven. In het najaar kleurt het blad roodbruin. Dit is een sterke winterharde plant die zowel in de zon als in de schaduw goed groeit.

Hedera colchica
Deze Perzische klimop draagt groene, grote en dikke leerachtige bladeren die tot twintig centimeter lang worden. Oorspronkelijk komt deze krachtige groeier uit de Kaukasus. Hij bereikt een hoogte van zes meter, al kan je hem ook als bodembedekker gebruiken. Deze klimopsoort geeft de voorkeur aan lichte schaduw, maar zon of schaduw is ook goed. Hij bloeit in juni.

Een mooie variëteit is ‘Sulphur Heart’ met een groengeel getint hart op een lichtgroen blad, een krachtige groeier. De variant ‘Dentata Variegata’ is eveneens een krachtige groeier. De bladeren zijn lichtgroen à grijsgroen. De rand is breed en onregelmatig, en geelwit van kleur. Opvallend zijn de grote bladeren. Deze variëteit staat bekend als een sterke winterharde plant.

Hedera hibernica
In het Nederlands heet deze hederasoort Ierse klimop. Het is een sterke klimopvariant, die weliswaar minder winterhard is dan gewone klimop. Typisch is het blad dat minder diep gelobd is dan bij andere soorten. De nerven zijn erg licht van kleur. De hoogte bereikt maximaal twintig meter en hij bloeit in september en oktober.

Hedera hibernica ‘Hibernica’ is in de groeiperiode lichtgroen van blad, in de winter kleurt hij ietwat rood. Het is de ideale variëteit om als bodembedekker geplant te worden.