Electriciteit en veiligheid

In Europa staat het elektriciteitsnet onder een spanning van 230 Volt. Wanneer die 230 Volt door je lichaam stroomt, kan dit fatale gevolgen hebben. Zorg er daarom voor dat je zo veilig mogelijk werkt en dat de installatie aan de wettelijke voorschriften voldoet.

Voorzorgsmaatregelen en aandachtspunten

• Schakel altijd de stroom uit wanneer je aan de elektriciteit werkt. In principe hoef je enkel de stroomkring waar je aan werkt uit te schakelen, maar je kan ook de hoofdschakelaar afzetten.
• Gebruik gereedschap met een geïsoleerd of dubbel geïsoleerd handvat.
• Respecteer de kleurcodes voor de elektrische draden (blauw = nuldraad, bruin = fase, zwart = schakeldraad, geel/groen = aarding).
• Leg de elektrische draden in een geschikte behuizing.
• Werk elektrische leidingen enkel verticaal en horizontaal in de muur in. Zo vermijd je dat je later met nagels of schroeven de elektrische leidingen doorboort.
• Gebruik suikertjes om draden te verbinden.
• Besteed voldoende aandacht aan de voorschriften voor vochtige ruimtes (zie elektriciteit in vochtige ruimtes).
• Plaats eventueel kindveilige stopcontacten. Beveiligingsplaatsjes verhinderen dat kinderen speelgoed en dergelijke in stopcontacten kunnen steken. Er bestaan ook stopcontacten die pas ontsluiten wanneer de twee openingen gelijktijdig ingedrukt worden.

Ook de elektrische installatie is voorzien van een aantal onderdelen die ervoor moeten zorgen dat de stroom onmiddellijk uitvalt wanneer er iets fout gaat.

Zekeringen
Een zekering is een beveiliging tussen kabel en stopcontact, schakelaar of toestel. In de zekering zit een metalen draadje dat onder normale omstandigheden de stroom gewoon doorlaat. Wanneer de toegestane hoeveelheid stroom plots overschreden wordt, is er sprake van overbelasting. Het metalen draadje brandt dan door en de verbinding tussen de kabel en de stroomkring is verbroken.

Bij oude elektrische installaties kan je nog smeltzekeringen vinden. Een doorgebrande smeltzekering mag je niet herstellen, maar moet je vervangen. Moderne elektrische installaties werken met automatische zekeringen. Die kan je terug aanzetten na een stroomstoring. Zorg er wel voor dat de oorzaak aangepakt is, anders springt de zekering binnen de kortste keren opnieuw uit.

Differentieelschakelaar = aardlekschakelaar
De differentieelschakelaar beschermt je tegen elektrocutie. Wanneer een lekstroom optreedt van meer dan 300 mA schakelt de differentieelschakelaar in een mum van tijd de volledige elektrische installatie uit. Er is sprake van lekstroom als de hoeveelheid stroom die in de stroomkring gaat (via de fasedraad) groter is dan de terugkerende stroom (via de nuldraad). Dit doet zich onder andere voor bij elektrocutie. De stroom vloeit dan door je lichaam naar de aarde.

Voor ‘natte ruimtes’, zoals de badkamer, moet je een bijkomende differentieelschakelaar voorzien van 30 mA. De elektrische installatie wordt bijgevolg al uitgeschakeld bij een lekstroom van 30 mA. Ook een aantal apparaten, zoals de wasmachine en de vaatwasser, moeten op deze bijkomende differentieelschakelaar aangesloten zijn.

Als je elektrische vloerverwarming installeert, heb je nog een bijkomende differentieelschakelaar van 100 mA nodig die uitsluitend daarvoor mag gebruikt worden.

Aarding = equipotentiaal verbinding
De aarding zorgt er voor dat een teveel aan elektriciteit afgevoerd wordt naar de aarde, via de aardingsdraad. In vochtige ruimtes moeten alle elektrische punten geaard zijn en er is een bijkomende equipotentiaalverbinding nodig. Deze verbindt alle metalen onderdelen in die ruimte met elkaar en met de aardingslus of –pin. De aardingsweerstand moet kleiner dan 30 zijn. Indien je dit met één aardingspin niet bereikt, moet je een extra aardingspen slaan.

Elektriciteit in vochtige ruimtes
Water is een zeer goede geleider. Extra veiligheidsvoorzieningen in vochtige ruimtes zijn dus geen overbodige luxe. Bovendien loop je in de badkamer meestal zonder schoenen. Ook dat vermindert je weerstand en maakt je nog kwetsbaarder. Dit verklaart ook de verplichting om een bijkomende differentieelschakelaar van 30 mA te voorzien (zie differentieelschakelaar).

De veiligheidsvoorschriften voor elektriciteit in de badkamer zijn onder andere afhankelijk van de afstand tot water. Op basis daarvan wordt de badkamer ingedeeld in volumes. De IP-waarde geeft de mate van waterdichtheid van toestellen en installaties weer.

• Volume 0 = de binnenkant van bad en douche: Alle elektrische punten zijn hier verboden.
• Volume 1 = de muren rond bad en douche tot een hoogte van 2,25 meter: Vaste waterverwarmers op laagspanning zijn toegestaan (met symbool IPX-4).
• Volume 1 bis = zone onder de badkuip: enkel het noodzakelijke elektrische materiaal voor een badkuip met hydromassage is toegestaan (met symbool IPX-4). De badkuip mag niet uit metaal zijn.
• Volume 2 = de zone die zich in een straal van 60 cm rond volume 1 bevindt. Verlichting op laagspanning is toegestaan, net als verlichtingsschakelaars. Stopcontacten moeten verbonden zijn met een differentieelschakelaar van 10 mA, of verbonden zijn met een transformator van maximum 100 Watt.
• Volume 3 = alle elektrisch materiaal toegestaan, mits symbool IPX-1

Verder geldt nog dat alle lichtschakelaars in een vochtige ruimte dubbelpolig moeten zijn en dat een bijkomende equipotentiaalverbinding nodig is (zie aarding).