Kokosmelk of kokosroom voor een exotische toets

In de Zuid-Oost-Aziatische keuken kan je haast niet zonder kokosmelk. Meer nog, een oud Aziatisch spreekwoord zegt dat hij die een kokospalm plant, niet alleen voedsel en drank plant, maar ook voor transport, onderdak, kleding én een erfenis zorgt.

Tropische kokospalm met kokosnoten

Beeld je een tropisch strand in aan een helderblauwe kustlijn, op het strand wuiven de palmbomen in de wind. Boven in de bomen hangen kokosnoten. Dit idyllisch plaatje is de moederschoot van kokosmelk en afgeleiden. Over de oorsprong van de kokospalm (Cocos nucifera) is men het niet eens, het is ofwel Zuid-Oost-Azië ofwel Zuid-Amerika. Wel weet men dat hij zich in haast alle tropische gebieden verspreidde met een handje hulp van mens en natuur.

 

Aanvankelijk sprak men over de noot van India, tot Portugese handelaars de vruchten ontdekten. Deze laatsten vonden het zo’n vreemd zicht dat ze de naam ‘coco’ aan de vrucht gaven, wat aap betekent. Ze vonden namelijk dat de noten met hun kiemopeningen op apengezichten leken.

 

Volwassen kokospalmen leveren 100 jaar lang kokosnoten. Ze hebben een klimaat met volle zon, veel regen en een hoge luchtvochtigheid nodig. Als ze dan ook nog op een stukje zandgond staan, bloeien ze het hele jaar door. De bomen kunnen tot 30 meter hoog worden. De stam vormt zich eigenlijk uit de resterende bladvoeten die in tegenstelling tot oude bladeren niet afvallen. 

 

Geen noten, maar steenvruchten

Kokosnoot is eigenlijk een verkeerde benaming, want het is helemaal geen noot, maar een steenvrucht. In het vezelige mesocarp zit het harde endocarp rond het zaad met drie kiemopeningen. Eens de kieming plaatsvindt, levert de palm reservevoedsel in de vorm van wit en vezelig kiemwit oftewel endosperm... dit is het typisch witte vruchtvlees van de kokosnoot.

 

Kokosnoten kopen

Tegenwoordig vind je kokosnoten haast heel het jaar door in supermarkten, groentewinkels en Oosterse winkels. Gemiddeld weegt een kokosnoot 675 gram.

 

Verse kokosnoten zijn gevuld met sap; controleer dit bij aankoop. Hoe? Schud de kokosnoot en luister of je vloeistof hoort klotsen. Vergis je niet: deze vloeistof is kokossap, geen kokosmelk. Kokossap drinkt men zoals appelsap: het is een verfrissend drankje dat bijna transparant is en kleurloos. Men brouwt er ook palmwijn mee.

 

Kokosnoten openen

Hoe maak je een kokosnoot open? Maak gebruik van de natuurlijke breuklijn die tussen de ogen loopt!

• Neem de kokosnoot in je linkerhandpalm vast met de kiemopeningen of ogen net boven je duim.
• Houd de kokosnoot daarbij boven een kom, zodat je zonder knoeien het sap op kan vangen.
• Gebruik de onscherpe zijde van een kapmes of hamer om de breuklijn te treffen.
• De kokosnoot valt dan in twee gelijke stukken uit elkaar.
• Controleer de smaak van het vruchtvlees om zeker te zijn van de versheid van de vrucht.
• Een ranzige smaak? Drink het sap dan liever niet.
• Steek vervolgens een spatel tussen de buitenste schil en het vruchtvlees en haal het vlees eruit in verschillende stukken.
• Eventueel verwijder je ten slotte het dun, bruin laagje op deze stukken. Een dunschiller is hiervoor handig.

Kokosmelk en -room op basis van vers vruchtvlees

Kokosmelk en -room maakt men traditioneel van het verse, geraspte vruchtvlees van kokosnoten. Men voegt er warm water aan toe, zodat de typische kleur, smaak en geur van het kokosvruchtvlees wordt afgegeven aan het water. Vervolgens perst men het geheel en verwijdert men het vruchtvlees. Wat nu achterblijft is kokosmelk. Laat je dit even staan, dan stijgt de kokosroom naar het oppervlak. Deze dikkere en vollere substantie kan je gemakkelijk afschuimen. 

 

Kokosmelk uit blik of op basis van gedroogd vruchtvlees?

Kokosmelk kan je in de supermarkt in brik- of blikverpakking kopen. Het aanbod in Aziatische winkels is groter en voordeliger. Daar vind je ook gemakkelijker kokosroom, wat men eerder gebruikt voor desserten.

 

Met wat vruchtvlees kan je kokosmelk ook zelf maken. In Azïe verkoopt men zakjes met vers geraspt kokosvlees, hier zal je het moeten doen met gedroogd vruchtvlees.

 

Zo ga je te werk:

• Voeg 225 gram ongezoet, gedroogd kokospoeder in de keukenrobot.
• Giet hier 450 milliliter kokend water over.
• Laat de keukenrobot het geheel mixen gedurende een halve minuut.
• Als je geen keukenrobot hebt, kan je ook je een kom en je spierkracht gebruiken.
• Laat het mengsel een beetje afkoelen.
• Neem nu een andere kom en plaats er een zeef over.
• Leg hierover een kaasdoek.
• Schep het kokosmengsel in de kaasdoek.
• Neem nu de uiteinden van de kaasdoek vast en rol ze strak aan.
• Draai en wring nu zodat je zo veel mogelijk kokosmelk eruit haalt.
• Het vruchtvlees dat in de kaasdoek overblijft gooi je weg.

Eventueel kan je de kokosrasp een tweede keer gebruiken om kokosmelk van te trekken. De kwaliteit van deze tweede portie is weliswaar niet zo goed als de eerste: gebruik hem daarom om andere kokosmelk aan te lengen.

 

Als men de kokosmelk een tijdje laat staan, dan stijgt – net zoals bij melk en room – de kokosroom naar het oppervlak. Met een schuimspaan kan je deze romerige substantie er gemakkelijk afscheppen. Je kan hem afzonderlijk gebruiken als volle basis voor desserts of samen met kokosmelk voor een meer romige saus.

 

Santen of creamed coconut

Ook met santen of creamed coconut kan je kokosmelk maken: dit is kant-en-klare, ingedikte kokosmelk in brik of blok. Te koop in verpakkingen van 200 gram kan je van het kokosconcentraat gewoon stukjes afsnijden en aan je gerecht toevoegen. Reken 50 gram creamed coconut en 100 milliliter heet water voor kokosmelk. Voor kokosroom heb je 75 gram creamed cocnut nodig.

 

In de keuken

In Zuid-Oost-Aziatische keuken is kokosmelk een veel gebruikt ingrediënt. Men gebruikt het in curry’s, stoofschotels, soepen... Net zoals wij koken met bouillon en room, koken de Aziaten met kokosmelk. Vervang de room in wortelroomsoep maar eens door kokosroom en voeg er enkele lepels currypoeder aan toe. Of wat dacht je van een smakelijk en heel eenvoudig bijgerecht: rijst gekookt in kokosmelk. Ook pudding of cake kan je bereiden met kokosmelk, meestal gebruikt men dan ook dessertrijst. Kortom je klassiekers krijgen er een lekkere, exotische toets van.

 

Heb je nog een restje kokosmelk of –room over? Je kan het twee dagen in de koelkast bewaren of invriezen.