Brusselpoort in Mechelen (Scheldeland: Denderstreek en Rupel)
De Brusselpoort is de laatst overgebleven stadspoort in Mechelen. De poort staat op de rand van het historische centrum van de stad waar de ringweg kruist met de Hoogstraat.
De poort werd in de 13e eeuw gebouwd. Tussen 1264 en 1268 werd de stadsomwalling aangelegd. In Mechelen waren er nog 12 andere poorten. De Brusselpoort was de hoogste en werd daardoor Overste poort genoemd. Oorspronkelijk was er een andere poort die Brusselse poort heette, maar door de afbraak van die poort werd de Overste poort hernoemd. Vaak werden stadspoorten genoemd naar de stad die er toegang naartoe gaf.
Het gebouw is opgetrokken in Doornikse steen, en rond 1400 verhoogd met Balegemse steen (lichtere kleur). Het behoort tot de Scheldegotiek. In de 16e eeuw werden de torens verlaagd en werd de dakconstructie veranderd.
Naast de functie van toegangspoort werd het gebouw nog voor andere doeleinden gebruikt. Zo was er een politiekantoor, een vergaderlokaal en het kunstatelier van Alfred Ost. Momenteel is het een museum over de geschiedenis van de stad. Het bevat documenten en archeologische vondsten.
De eerste primitievere stadsomwalling van Mechelen werd opgetrokken langs het Hertshoornstraatje, de De Langhestraat, Ganzendries, Milsenstraat, Gebroeders Verhaegenstraat verder langs 't Plein en zo tot aan de Dijle. De ringweg rond Mechelen is eigenlijk een overblijfsel van de tweede stadsomwalling die werden opgetrokken om de groeiende middeleeuwse stad van bescherming te voorzien.
Zoals in de meeste andere steden werden stadsmuren tussen 1750 en 1900 afgebroken. Door de evolutie in oorlogsvoering (verfijndere artillerie) verloren de stadsomwallingen hun militaire functie. In Mechelen begint een gedeeltelijke afbraak op bevel van Jozef II in 1781. In 1806 beveelt Napoleon om alle stadspoorten te slopen en de resterende stadsmuren af te breken. Alleen de Overste Poort (Brusselpoort) ontsnapt aan de afbraak. Op de overgebleven open ruimte worden boulevards aangelegd. Dat wat nu de R12 is, de kleine ring van Mechelen, die het stadsverkeer vandaag in goede banen leidt en waar de Brusselpoort middenin ligt.
