Den Roeland in Kortrijk (Leiestreek)

Den Roeland op de Grote Markt 19 werd vermoedelijk ontworpen door de Gentse architect J. Colin.
In de 14de eeuw stond daar een lombarsteen of bank van lening. Het was een van de zeldzame gebouwen die niet vernield werden door de brand van 1382. In 1570 werd De Roeland door de stad aangekocht om te dienen als school van de H. Geest van arme knechtjes. Het was het oudste gebouw van Kortrijk, toen het in de 18de eeuw gesloopt werd voor een nieuwbouw in classicistische stijl. Het werd in die eeuw gebruikt als hoofdkwartier van de Engelsen, legerhospitaal, geuzentempel, pakhuis enz.
In de tweede helft van de 19de eeuw woonde er een notaris. De Nieuwe Katholiek Kring, die zich richtte tot de burgerij, vestigde er zich in 1924. Het gebouw kreeg toen de benaming Patria. Later vestigde er zich een café met dezelfde naam in. In 1979 werd het gebouw gerestaureerd. Het is beschermd als monument sinds 1983.

Het gebouw rust op een 13e-eeuwse rechthoekige kelder. De bakstenen gewelven rusten hier op zuilen van Doornikse steen. De voorgevel bestaat uit een vooruitspringende middenpartij van een travee, geflankeerd door twee gecanneleerde zuilen met Ionische kapitelen, en twee zijpartijen van een travee met op de randen twee gecanneleerde pilasters met eveneens Ionische kapitelen. Deze zuilen en pilasters van de kolossale orde op basementen dragen de architraaf en de kroonlijst met korbelen, bekroond met balustrade en siervazen als attiek. In de middenpartij, bezet met de onvermijdelijke bosschage, steekt de rondafgebogen ingang met bovenlicht. Hierboven verleent een dubbele deur toegang tot het balkon met sierlijk hek, gedragen door twee zware consoles. Op de tweede verdieping is het venster met decoratief stucwerk omlijst. In de zijpartijen zijn de panelen boven de vensters met draperieën en vruchtenslingers opgesmukt.
De zijgevel beslaat negen traveeën, waarvan alleen de borstweringen van de vensters op de tweede verdieping met vruchtenslingers versierd zijn. Alle vensters evenwel zijn met platte banden omraamd. De plint bestaat uit blokken natuursteen en het schilddak is met schaliën bedekt.