Als het gevolg van het verkrijgen van stadsrechten, kreeg Maastricht ook het recht zich te beschermen met een stadsmuur. In 1229 verrees de eerste ommuring, waar onder andere de Helpoort een onderdeel van was. Deze eerste ommuring bleek al snel te krap en men begon even ten westen van de Helpoort met de bouw van een tweede ommuring. Eind 14e eeuw was deze tweede ommuring voltooid. Omdat de loop van het riviertje de Jeker zich in de loop der tijd verplaatste naar het zuiden, werd de poort niet meer direct beschermd door een 'gracht'. Om dit probleem te verhelpen werd de ommuring van de Nieuwstad gebouwd, die geen stadspoorten kende. Hierdoor verloor de Helpoort haar verkeersfunctie en waarschijnlijk is het daar aan te danken dat de poort heden ten dage nog bewaard is gebleven.
