Onze-Lieve-Vrouwekerk in Sint-Truiden (Haspengouw)

De huidige Onze-Lieve-Vrouwekerk is de derde kerk op deze plaats. De oudste kerk dateerde uit de 11e eeuw en werd gebouwd onder leiding van abt Adelardus II van de abdij van Sint-Trudo. Deze eerste kerk werd in 1086 door brand verwoest. De exacte bouwdatum van de tweede kerk is niet bekend; de eerste vermelding is uit 1107. Tot 1133 was dit de enige parochiekerk van de stad, waarna ook de Sint-Gangulfuskerk parochiale rechten kreeg.

In 1399 werd de kerk door de Luikse prins-bisschop Jan van Beieren verheven tot kapittelkerk met twaalf seculiere kanunniken. De kanunniken werden benoemd door de abten van Sint-Truiden. Hierna werd het nog grotendeels romaanse gebouw versneld omgebouwd in de stijl van de gotiek. De kerk bezat reeds een ruim priesterkoor uit de eerste helft van de 14e eeuw, waar de kanunniken konden plaatsnemen in hun koorbanken. Het schip en de zijbeuken kwamen in de 15e eeuw tot stand. In 1542 werd in opdracht van de abdij de Onze-Lieve-Vrouwekapel toegevoegd.

De oorspronkelijke toren werd gebouwd tussen 1504 en 1556, maar deze stortte in 1668 in. Bij gebrek aan financiële middelen werd deze niet herbouwd. Bij wijze van vieringtoren werd een dakruiter op het dak geplaatst, waarin de kerkklokken een plaats kregen. De huidige toren met twee traptorentjes werd eerst tussen 1847 en 1852 gebouwd door de Gentse architect Lodewijk Roelandt, naar een eerder ontwerp van architect J. Gerard. Voor het oprichten van de neogotische toren moest de kerk met één travee worden ingekort.

Ongeveer terzelfdertijd (1848-64) werd de kerk grondig gerestaureerd, waarbij de neogotische ornamenten aan de buitenzijde en de gotische tracering van de kerkramen werd aangebracht. De portalen dateren van 1878. In 1912 werd de oorspronkelijke sacristie door de huidige, kleinere vervangen. De laatste restauratie vond plaats van 1970-72 onder leiding van architect P. Van Mechelen.

Tegenwoordig fungeert de Onze-Lieve-Vrouwe-Hemelvaartkerk als parochiekerk binnen het Bisdom Hasselt. De kerk is overdag vrij toegankelijk. De schatkamer is gratis toegankelijk.