Site Fort Isabella en Hazegrasfort in Knokke-Heist (Belgische Kust)

Fort Isabella
In de polders achter het Zwin bevind zich een stukje grond met een geschiedenis die eeuwen terug gaat. Het meest zichtbare gedeelte bevindt zich op de plaats waar de Burkeldijk met de Retranchementstraat samen komen. Daar de Zwinstreek talrijke verbindingswaterlopen heeft, was dit een perfecte plaats om natuurlijke grenzen op te trekken. Natuurlijk werden deze grenzen steeds in twijfel getrokken en was er continu militaire beweging. De Zwingeul was bijvoorbeeld al een natuurlijke grens vanaf de Honderdjarige oorlog ( 1337-1441 ). De militarisering van de site waar je nu de Hazegrassluis en de betonnen bunkers ziet begon eind 16de eeuw in het kader van de toen heersende godsdiensttroebelen. Het conflict tussen de Nederlanden en Spanje valt in 1609 even stil door het Twaalfjarig Bestand maar dat wordt in 1621 opgegeven en de vijandigheden worden hervat. Ter verdediging ontwerpt Graaf Fontaine een verdedigingslinie bestaande uit een fortengordel met tussenliggende waterwegen voor de bevoorrading. Het Isabellafort is eerst aan de beurt in 1622 en kort daarna volgt het Theresiafort. In 1931 start ver een omsingelingsbeweging vanuit de Nederlanden via Maldegem richting Brugge. Dit dwingt Fontaine een nieuwe voorlinie aan te leggen die gekend staat als Fontaine-Cantelmolinie en tot op heden een beschermd landschap is.

Het Verdrag van Munster in 1648 maakt een einde aan de Tachtigjarige oorlog en zorgt voor de ontmanteling van het Theresiafort alsook de verwaarlozing van het Isabellafort. De Spaanse Successieoorlog die losbarst begin de 18de eeuw zorgt er echter voor dat het fort heropgebouwd wordt op de resterende aardewerken. Al vlug wordt het fort veroverd door de Nederlandse troepen en verloor het fort zijn strategisch belang volledig omdat er van dan af nieuwe afwatering wordt gezocht.

Hazegrasford
In 1783 hadden de Oostenrijkse Nederlanden terug bezit genomen van de Zwinstreek nadat de Republiek het gebied ingenomen had. De Zwinstreek werd reeds toegewezen aan de Oostenrijkse Nederlanden in het grensverdrag uit 1664. Als antwoord sloot de Republiek de Passluis bij Sluis waardoor de uitwatering van de Oostenrijkse gebieden ( vooral de Blankenbergse Vaart en de Damse Vaart ) bemoeilijkt werd.

Om dit probleem op te lossen werd één jaar later de Hazegrassluis gebouwd. Deze sluis werd beveiligd met een ford, het Hazegrasford op aandringen van de keizer zelf .

In het zelfde jaar brak hier de Keteloorlog of Marmietenoorlog uit. Dit is de spotnaam van een kort treffen tussen de Republiek en Oostenrijk op 8 oktober 1784 waar keizer Jozef II probeerde de blokkade van de Schelde te doorbreken. De “veldslag” kreeg de naam Keteloorlog omdat het enige schot dat werd gelost een soepketel raakte. De Keteloorlog zorgde er wel voor dat het Verdrag van Fontainebleau er kwam. Het verdrag bevestigde de sluiting van de Schelde en de overdracht van verschillende gebieden. Aldus maakt het verdrag direct een einde aan de functie van het fort Hazegras.