Aardewerk = gebakken klei
Met de benaming aardewerk verwijst men naar vaatwerk en tegels van aarde, uit aarde, leem of klei gevormd en gebakken. In dit artikel gebruiken we het als een verzamelnaam voor potten, schalen, kruiken... die je in huis, tuin en keuken gebruikt.
Bij het vervaardigen van aardewerk gebruikt men veelal leem en klei die men vaak wint op rivierbodems. Nadat men er voorwerpen mee vormt, laat men het aardewerk drogen. Vervolgens wordt het op hoge temperatuur gebakken zodat de deeltjes klei en leem aan elkaar sinteren, i.e. smelten en aaneenkitten. Zo krijg je een hard voorwerp dat weliswaar nog steeds poreus is, maar dat niet uiteen kan vallen als het met water in contact komt. Waterdicht maakt men aardewerk met een glazuurlaag, men noemt het dan ook wel keramiek.
Let op met ongeglazuurd aardewerk
Geglazuurd aardewerk is beter dan ongeglazuurd aardewerk, zeker als het op schoonmaken aankomt. Aardewerk dat niet geglazuurd is, neemt immers vuil op.
De enige uitzondering die daarbij geldt, zijn radiatorhangers voor een verhoogde relatieve luchtvochtigheid. Die ongeglazuurde potjes geven immers meer vocht af dan geglazuurde hangers of hangers van plastic. Met potjes die je ergens in de buurt van de verwarming plaatst lukt het ook.
De ongeglazuurde onderzijde van aardewerk kan scheurtjes vertonen. Om te vermijden dat hier water doorsijpelt, kan je het aardewerk terug waterdicht maken met nagellak. Strijk enkele keren met een nagellakborsteltje over de scheuren en wacht tot de nagellak droog is. Kies bij voorkeur transparante nagellak die je naderhand nog amper ziet. Eens het aardewerk waterdicht is, kan je het met een gerust hart afwassen.
Het nadeel is dan wel nog dat die ongeglazuurde onderzijde krassen kan veroorzaken als je hem op een tafel plaats. Om dit te voorkomen plak je aan de onderkant van de pont een stuk vilt of leer.
Nieuw aardewerk preventief behandelen
Als je nieuw aardewerk voor de eerste maal gebruikt, dan kan dat barsten en springen als je het onmiddellijk verhit. Dat is bijvoorbeeld bij een tajine het geval. Je voorkomt dit door het aardewerk eerst in een grote pot met water te leggen, vervolgens breng je het water aan de kook en laat je het langzaam afkoelen.
Aardewerk afwassen
Doorgaans mag aardewerk gewoon in de afwasmachine gewassen worden. Geglazuurd aardewerk mag zeker in de vaatmachine of je kan het afnemen met een vochtige doek.
Met ongeglazuurd en poreus aardewerk moet je wel oppassen, dat was je beter met de hand. Water en wat detergent volstaan. Zorg er wel voor dat je zuivere handen hebt, zo niet kan je extra vlekken veroorzaken want het ongeglazuurde oppervlak kan gemakkelijk vet en ander vuil opnemen. Verwijder stof en los vuil met een zachte, schone penseel of borstel.
Als je trots bent op enkele stuks aardewerk, dan gebruik je best gedemineraliseerd of gedestilleerd water, zo voorkom je kalkvlekken.
Muf aardewerk
Aardewerk dat een tijdje niet gebruik werd, kan erg muf ruiken. Een oplossing is het voorwerp spoelen met hete, verdunde azijn in water. Spoel wel goed na met zuiver water.
Aardewerk en zand
Heb je enkele aardewerken potten en vazen waar je trots op bent en waar je liever geen ongelukken mee ziet gebeuren? Doe er dan witte zand is, zodat de pot of vaas veel stabieler staat en gerust tegen een stootje kan.
