Soms hoor je wel eens iets op de radio of via de televisie over CAO's. Wat voor iets is dat eigenlijk en waarom neemt menig politieker of bedrijfsleider deze afkorting vaak in de mond?

Een CAO is...
CAO staat voor de arkorting "collectieve arbeidsovereenkomst", een begrip dat reeds een heuse aanzet geeft tot verklaring van de afkorting. Logischerwijze is een CAO zodoende een overeenkomst die afgesloten wordt tussen twee partijen - werknemers(organisaties) en werkgevers(organisaties), met als onderwerp tal van arbeidsgerelateerde afspraken. Deze afspraken regelen zowel de rechten als de plichten van werknemers én werkgevers.

Soorten CAO's
In België bestaan er verschillende soorten CAO's. Naargelang wie de overeenkomsten afsluit onderscheiden we er 3:

• Nationale CAO
  
  Nationale CAO's zijn CAO's die worden afgesloten in de Nationale Arbeidsraad (afgekort de NAR). Dit orgaan is gelijk vertegenwoordigd door werknemers- en werkgeversorganisaties ( = paritair samengesteld).
  De overeenkomsten die gesloten worden regelen allerhande zaken over economie en arbeid en dit zowel nationaal als over verschillende sectoren heen. Uiteraard mogen de CAO's niet tegenstrijdig zijn met de algemene arbeidswetgeving.
  
  
• Sectorale CAO
  
  Sectorale CAO's worden afgesloten in een paritair comité (afgekort PC) of een paritair subcomité. Meestal zijn ze bindend voor iedereen die onder dezelfde sector ressorteert, afwijken ervan kan echter mits het afsluiten van een individuele overeenkomst tussen werkgever en werknemer. Soms zijn de collectieve arbeidsovereenkomsten echter algemeen bindend verklaard, in dat geval kan geen enkele werkgever die zich in dezelfde sector bevindt (= lid is van een paritair comité) afwijken van hetgeen in de CAO wordt geregeld.
  
  
• OndernemingsCAO
  
  Een ondernemingsCAO wordt afgesloten tussen één of verschillende werkgevers en één of verschillende werknemersvertegenwoordigers of vakbonden. We merken hierbij op dat elke CAO die op bedrijfsniveau wordt afgesloten niet in strijd mag zijn met hogere rechtsbronnen, met andere woorden sectorale of nationale CAO's, of de wetgeving. Uiteraard staat het een werkgever vrij om betere voorwaarden te bieden aan zijn werknemers dan de minima die door hogere rechtsbronnen worden vastgelegd.

Algemene kenmerken
CAO's worden steeds bekendgemaakt via het Belgisch Staatsblad en vanaf 15 dagen na de publicatie in het Belgisch Staatsblad zijn alle individuele arbeids- en loonsvoorwaarden die geschreven worden in de CAO bindend. Dit wil zeggen dat ze moeten nageleefd worden en dat afwijken enkel mogelijk is mits het afsluiten van een individuele overeenkomst.

Sectorale en Nationale CAO's kunnen tevens algemeen bindend verklaard worden door de Koning. In dit geval komt de overeenkomst volledig in het Belgisch Staatsblad te staan als bijlage aan een Koninklijk Besluit (KB). Afwijken van deze CAO's is enkel mogelijk wanneer de afspraken voordeliger zijn voor de werknemers dan hetgeen wordt vastgelegd in de CAO.

Werkgevers zijn verplicht om zich aan bepaalde CAO's te houden wanneer:

• ze zelf de CAO mee hebben afgesloten,
• ze lid zijn van een werkgeversorganisatie die de CAO afsluit of heeft afgesloten,
• ze lid worden van een werkgeversorganisatie die de CAO afsluit of heeft afgesloten,
• ze vallen onder een toepassingsgebied van een algemeen bindend verklaarde CAO (bijvoorbeeld wanneer een werkgever ressorteert onder het paritair comité 218, dan zijn alle algemeen bindend verklaarde CAO's van toepassing voor deze werkgever.

Wanneer een wergever gebonden is aan bepaalde collectieve arbeidsovereenkomsten, dan zijn alle werknemers die bij die werkgever werken ook gebonden aan deze afspraken! Sluit een werkgever bijvoorbeeld een bedrijfsCAO af met zijn vakbondsafvaardiging in een bedrijf, dan is deze CAO van toepassing op de hele werknemerspopulatie, ook al is een werknemer geen lid van bijvoorbeeld een vakbond !