Je ziet meer en meer koppels die ervoor kiezen om samen te wonen zonder te trouwen. Jonge stellen proberen eerst samen te wonen alvorens de stap te zetten, oudere mensen willen niet opnieuw trouwen of anderen willen niet trouwen uit principe of door financiële redenen. Wettelijk samenwonen is voor hen de ideale oplossing. InfoTalia vertelt je wat dat precies inhoudt, wat er gebeurt bij een eventuele scheiding en wat de verschillen zijn met feitelijk samenwonen.

Feitelijk samenwonen
Om feitelijk samen te wonen, hoef je, naast effectief samenwonen, niets te doen. Uit elkaar gaan, behoeft dus zeker geen procedure bij de rechtbank, maar de verdeling van roerende en onroerende goederen veroorzaakt vaak moeilijkheden. Een samenlevingscontract dat je opstelt bij de notaris, is daarom geen overbodige luxe. Daarin kan je vastleggen wie wat bezit, wat de gemeenschappelijke huishoudelijke uitgaven zijn, wie het huurcontract overneemt bij een eventuele scheiding of hoe de regeling voor de kinderen zal gaan als jullie besluiten uit elkaar te gaan. Als jullie samen een huis gekocht hebben, dan moeten jullie bij een scheiding ook volgen wat er in de notariële akte is bepaald. Koopt een van jullie alleen een huis, dan kan die de ander gewoon op straat zetten.

Feitelijk samenwonen houdt met andere woorden geen enkele rechten en plichten in, tenzij jullie dat zelf zijn overeengekomen.

Erven?
Feitelijk samenwonenden erven niet van elkaar. Je kan evenwel een testament opmaken, waarbij de overblijvende partner niet in de kou komt te staan. Vraag meer advies aan je notaris.

Wettelijk samenwonen

Hoe?
Om wettelijk samen te wonen, moet je een verklaring van wettelijke samenwoning opnemen in een geschrift dat je overhandigt aan de ambtenaar van de burgerlijke stand van jullie woonplaats. Daarin staat de datum, de identiteit en handtekening van beide samenwoners, de woonplaats, de wil om wettelijk samen te wonen en eventueel een vermelding van het samenlevingscontract als jullie dat hebben. Je hoeft alleen een identiteitskaart en, als je dat hebt tenminste, een afschrift van het samenlevingscontract mee te brengen.

Wie?
Twee personen, ongeacht geslacht en verwantschap, kunnen wettelijk samenwonen. Je mag wel niet verbonden zijn door een huwelijk of een andere wettelijke samenwoonst en je moet meerderjarig en handelsbekwaam zijn.

Wat zijn de gevolgen van zo’n verbintenis?
Wettelijk samenwonen brengt rechten en plichten met zich mee:

• Beide samenwonenden moeten op basis van hun inkomen een evenredige bijdrage doen in de lasten van het samenwonen.
• De gezinswoning en de huisraad zijn beschermd. Eén persoon kan dus niet zonder de toestemming van de ander de gezinswoning verkopen of hypothekeren.
• Schulden die door één wettelijk samenwonende gemaakt worden ten behoeve van het samenwonen en het opvoeden van de kinderen worden vanzelf ook schulden van de andere persoon. Buitensporige schulden vallen daar niet onder.
• Wettelijk samenwonenden vallen onder het stelsel van de scheiding van goederen. Goederen waarvan de eigenaar niet kan worden aangeduid, worden geacht in onverdeeldheid te zijn.
• Wettelijk samenwonenden kunnen alleen zaken erven die gemeenschappelijk aangekocht werden. Als je ook andere goederen wilt nalaten, moet dat in het testament worden vastgelegd. Daarbij moet je wel rekening houden met het voorbehouden deel voor de ouders en de kinderen. Als zij vinden dat de achtergebleven wettelijk samenwonende te fel bevoordeeld is, kunnen ze zich tegen deze beslissing verzetten.

Wettelijk samenwonen lijkt dus in principe erf veel op trouwen met scheiding van goederen, alleen valt wettelijk samenwonen sneller te beëindigen.

Uit elkaar gaan
Als jullie een eind willen maken aan het wettelijk samenwonen, dan moet je op de dienst burgerzaken een gezamenlijke schriftelijke verklaring indienen. Als één van de partners een eind wil maken aan de wettelijke samenwoonst, dan schakelt de gemeente een gerechtsdeurwaarder in die de andere partner op de hoogte brengt.

De verdeling van goederen gebeurt volgens het stelsel van scheiding van goederen. Lees hier hoe dat in zijn werk gaat. Bij wettelijk samenwonenden is een samenlevingscontract eveneens aan te raden om problemen achteraf te vermijden. Het gekochte huis is vaak voer voor discussie. Hebben jullie het samen gekocht, dan zijn jullie beiden eigenaar en moet je kijken in de notariële akte hoe de verdeling precies zit. Heeft één van jullie beiden alleen een huis gekocht, dan kan die dat bij een scheiding niet verkopen of hypothekeren zonder toestemming van de andere. Zo kan een vrederechter bij geschillen het huis zelfs tijdelijk toewijzen aan de partner die geen eigenaar is van het huis.

Goederen verdelen? Lees hier hoe dat gaat.

Ontdek hier hoe kinderen met een scheiding omgaan.

Partneralimentatie: lees er hier alles over.