De decemberafrekening, het is een term die door personeelsmedewerkers vaak gebruikt wordt tegenover mensen die deeltijds of minder uren zijn gaan werken tijdens het lopende jaar (dus vanaf 1 januari), maar wat voor een gedrocht is dat eigenlijk?

Veel mensen stellen zich vragen wanneer ze deeltijds gaan werken of minder uren gaan werken. Dat kan gaan over het hoe en wat van vakantiedagen, combinaties met tijdskrediet, vakantiegeld en nog veel meer. In dit artikel proberen we je op een makkelijke manier uit te leggen wat er gebeurt tijdens het eerste jaar dat je deeltijds gaat werken of minder uren gaan werken per week.

Wat is een decemberafrekening?
Wanneer je tijdens het jaar - bijvoorbeeld dit jaar - minder uren gaat werken, heeft onze Belgische wetgeving een ingewikkeld systeem voorzien voor wat er gebeurt met je vakantiegeld. Dit fenomeen noemen we de decemberafrekening, en jawel het is een afrekening van je vakantiegeld... in de maand december.

Een afrekening van je vakantiegeld, wat betekent dit?
Het principe van een afrekening van je vakantiegeld in december is quasi hetzelfde als wanneer je uit dienst gaat bij een werkgever. Je ontvangt namelijk het vakantiegeld alsof je op 31 december uit dienst zou gaan, en dat wordt verminderd met het loon voor de dagen van vakantie die je reeds opnam tijdens het jaar.

• Betaling van het saldo van het vakantiegeld van het huidige jaar, in dit geval in 2020:
  
  Stel, je had in 2020 recht op 20 dagen vakantie omdat je voltijds had gewerkt in 2019. In april begin je echter aan 80% te werken. Je vakantiedagen worden naar aanleiding van je deeltijds werken verminderd naar 16 dagen. Je had echter wel recht op de betaling van 20 dagen. De betaling van het saldo vakantiegeld in december 2020 dient daarom om je vier verloren vakantiedagen te compenseren in geld (enkel vakantiegeld). Daarnaast berekent je werkgever nogmaals je dubbel en aanvullend vakantiegeld, vergelijkt dit met wat je hebt ontvangen in één van de maanden voor of in de zomer en betaalt je het verschil uit.
  De betaling van het saldo van je vakantiegeld is als het ware de rekening rechtzetten voor in dit geval 2020.

• Betaling van het saldo van het vakantiegeld van het volgende jaar, in dit geval in 2021:
  
  We nemen hetzelfde voorbeeld als hierboven. In 2021 zal je recht hebben op 17 dagen vakantie omdat je in 2020 3 maanden aan 100% werkt en 9 maanden aan 80%. Je vakantiedagen worden naar aanleiding van je deeltijds regime waar je nog steeds in werkt verminderd naar 16 dagen. Je had echter wel recht op de betaling van 17 dagen. De betaling van het saldo vakantiegeld in december 2021 dient daarom om je verloren vakantiedag te compenseren in geld (enkel vakantiegeld). Daarnaast berekent je werkgever nogmaals je dubbel en aanvullend vakantiegeld, vergelijkt dit met wat je hebt ontvangen in één van de maanden voor of in de zomer en betaalt je het verschil uit.
  De betaling van het saldo van je vakantiegeld is als het ware de rekening rechtzetten voor in dit geval 2021.

Wanneer is een decemberafrekening nodig?
We gaven al mee dat een decemberafrekening verplicht is wanneer je minder uren gaat werken per week. Concreet kan dit door onderstaande situaties:

• je verandert van een voltijds contract naar een deeltijds contract
• je verandert van een deeltijds contract naar een deeltijds contract met minder uren dan voorheen
• je gaat minder uren werken in het kader van een loopbaanvermindering:
  • je gaat deeltijds werken onder de vorm van tijdskrediet
  • je gaat deeltijds werken onder de vorm van ouderschapsverlof
  • je gaat deeltijds werken onder de vorm van palliatief verlof
  • je gaat deeltijds werken onder de vorm van medische bijstand of de verzorging van een zwaar ziek familielid

Al deze bovenstaande gevallen geven aanleiding tot een decemberafrekening voor zover zij in het lopende jaar gebeuren. Verander je bijvoorbeeld op 1 januari of later op het jaar naar één van bovenstaande gevallen, dan zal je in datzelfde jaar in december een decemberafrekening of decemberverrekening ontvangen. Daarbovenop zal wie na 1 januari wijzigt van regime ook steeds een decemberafrekening ontvangen in het daaropvolgende jaar.

OPGELET !!!
Sinds 2014 (dus werknemers die vanaf 1 januari 2014 of later minder uren per week gaan werken) is enkel nog het saldo van de vakantiedagen worden uitbetaald. Ervoor was er nog een vervroegde betaling van het vakantiegeld en je in het daarop volgende jaar een inlevering van vakantiegeld wegens reeds ontvangen. Voor de volledigheid geven we nog een voorbeeld van wat vroeger van toepassing was:

• Betaling van het vervroegd vakantiegeld voor volgend jaar (niet meer van toepassing vanaf 2014)
  
  Volgens de regels moet je werkgever je naast de betaling van je saldo vakantiegeld voor vakantiejaar 2013, je reeds al je vakantiegeld uitbetalen voor vakantiejaar 2013. Dit betekent zowel de betaling van je vakantiedagen (enkel vakantiegeld) als je "gewoon" vakantiegeld in één van de maanden voor of in de zomer (dubbel en aanvullend vakantiegeld).
  Je werkgever berekent dit op dezelfde manier als wanneer je uit dienst zou gaan, dus op basis van je jaarloon (maar dan zonder je eindejaarspremie). Hij betaalt je het enkel vakantiegeld (7,67% van je jaarloon in 2013), dubbel vakantiegeld (6,8% van je jaarloon) en aanvullend vakantiegeld (0,87% van je jaarloon).
  
  
• Recuperatie vakantiegeld (niet meer van toepassing vanaf 2015)
  
  Na al het ontvangen van vakantiegeld in december is er ook een keerzijde van de medaille. Er gebeurt immers een recuperatie van het ontvangen vakantiegeld tijdens de berekening van het vakantiegeld in het daarop volgende jaar. Normaliter vindt de berekening van het vakantiegeld plaats in één van de maanden voor of in de zomer. Meer informatie hieromtrent vind je op in ons artikel vakantiegeld in dienst, subtitel "vakantieattest 2: vakantiedienstjaar 2013 - vakantiejaar 2014".