Als je een nieuwe pot of pan wil kopen voor in de keuken, dan kies je eerst tussen een exemplaar met of zonder antiaanbaklaag. Wij gingen na hoe antiaanbaklagen werken en hoe je ze best gebruikt en onderhoudt voor een zo lang mogelijke levensduur.
Teflon als coating bij antiaanbakpannen en -potten
De meeste antiaanbaklagen worden vervaardigd met teflon of (poly)te(tra)fl(u)o(r-etylee)n: moleculen die enkel bestaan uit koolstof en fluor. Teflon is een relatief hittebestendige en waterdichte thermoplastische kunststof die een zekere Dupont in 1938 bij toeval ontdekte.
De kunststof wordt onder meer gebruik bij de opslag en het transport van chemicaliën, om afsluiters en coatings te maken en om koperdraad te isoleren. Het grote voordeel is dat de stof weinig reactief reageert wanneer hij in contact komt met andere stoffen.
Het grote publiek kent teflon vooral vanwege zijn antiaanbakwerking bij potten en pannen. Zo brengt men tijdens het productieproces van pannen en potten een teflonlaag aan. Deze antiaanbaklaag kan na beschadiging niet opnieuw aangebracht worden.
Teflon en je gezondheid
Is een beschadigde teflonlaag kankerverwekkend? Volgens de ene bron is dit een gerucht, volgens de andere is het dan weer bewezen via studies. Kortom, eigenlijk weet de wetenschap het zelf nog niet. Toekomstig onderzoek zal dat moeten uitwijzen. Het enige wat men zeker weet, is dat een beschadigde tefloncoating de antiaanbakwerking vermindert.
Een oververhitte teflonlaag laat dampen vrijkomen. Deze zouden geen risico vormen voor mensen en huisdieren, behalve voor vogels. Houd je een of meerdere vogels in de keuken, let dan goed op met oververhitting of verhuis ze naar een andere plaats in huis. Deze beestjes hebben namelijk een erg gevoelig ademhalingssysteem waardoor teflondampen tot de dood kunnen leiden.
Gebruik van teflon en antiaanbaklagen
Een gewone pot of pan kan tegen een stootje, maar dat is niet het geval bij exemplaren met antiaanbaklagen. Deze moet je met de nodige voorzichtigheid gebruiken, wil je er lang plezier aan kunnen beleven.
Tips voor het gebruik:
-
Voor het eerste gebruik moet je de antiaanbaklaag goed afwassen.
-
Behandel de coating voor het eerste gebruik met wat olie: het zogenaamde invetten. Herhaal dit naderhand af en toe. Hoe ga je te werk? Zet je de pan of pot een halve minuut op een laag vuur, haal hem dan van de warmtebron af en giet een eetlepel plantaardige olie in de pan of pot. Wrijf nu de teflonlaag in met wat keukenpapier.
-
Als je een pan of pot met antiaanbaklaag gebruikt, hoef je geen olie of vetstof te gebruiken bij het bereiden van gerechten. Voor de smaak mag dat natuurlijk wel.
-
Antiaanbakpotten mag je gebruiken voor het koken van vloeistoffen.
-
Vermijd oververhitting. Gebruik lage en middelhoge temperaturen om te voorkomen dat er vlekken verschijnen op de teflonlaag en dat de pan kromtrekt bij te grote temperatuurverschillen.
-
Gebruik alleen kunststof of houten voorwerpen in een pan met antiaanbaklaag. Metalen voorwerpen kunnen de coating beschadigen. Sommige merken bieden pannen aan waarin je de meeste metalen voorwerpen wel mag gebruiken, met uitzondering van vorken, messen en garden, maar voor de levensduur is het toch beter om helemaal geen metalen keukengerei te gebruiken in je pan of pot met antiaanbaklaag.
-
Sommige exemplaren kan je ook in de oven gebruiken. Controleer daarvoor de gebruiksaanwijzing. Veel hangt af van de handgrepen en knoppen van pannen, potten en deksels. Onderdelen van RVS mogen in de oven verhit worden tot 260°C, aluminium of bakeliet verdraagt slechts oventemperaturen tot 175°C. Kunststof mag niet in de oven.
-
Plaats nooit antiaanbakpannen en -potten in de microgolfoven.
Onderhoud van teflon en antiaanbaklagen
Om de levensduur van je potten en pannen met antiaanbaklagen te verlengen moet je voorzichtig omspringen met de tefloncoating én ze op de juiste manier onderhouden.
Tips voor het onderhoud:
-
Maak een pan of pot met een antiaanbaklaag schoon met warm water en enkele druppels detergent.
-
Water alleen volstaat niet, want dan blijft er een vetlaagje achter dat bij het volgende gebruik vlekken zal achterlaten.
-
Authentieke wokken moeten na gebruik enkel schoongeveegd worden met een vel keukenpapier; wokken met een teflonlaag moet je echter wassen met water en zeep vanwege het anders achterblijvende vetlaagje.
-
Gebruik een spons of zachte afwasborstel bij het reinigen van teflon.
-
Gebruik geen schuurmiddelen of sponsjes van staalwol.
-
Laat chemische middelen achterwege bij het onderhoud van teflon.
-
Normaliter mogen pannen en potten met teflon in de vaatwasmachine. Controleer voor alle zekerheid de gebruiksaanwijzing. Plaats deze spullen in het bovenste rek van de vaatwasser, waar het minder warm wordt.
-
Ook na een wasbeurt in een vaatwasmachine wordt aangeraden om de tefloncoating in te vetten. Een machinale afwas is immers veel krachtiger dan een manuele.
Een goed onderhoud voorkomt dat voedingsingrediënten op den duur toch aan de pan of pot blijven plakken!
