Eerlijk duurt het langst. Je hebt je kinderen dat waarschijnlijk al zo vaak proberen bijbrengen, maar even vaak slaan ze die wijze raad in de wind. Soms lijken kinderen erop los te liegen. Waarom doen ze dat en vanaf welke leeftijd worden je onschuldige schatjes volleerde leugenaars?

Jong geleerd…
Kinderen zijn geboren leugenaars. Zelfs voor hun eerste verjaardag stellen ze leugenachtig gedrag. Ze kunnen gemaakt lachen en wenen om hun zin te krijgen. Niet veel later gebruiken ze leugens al om hun eigen vel te redden als ze iets mispeuterd hebben. De manier waarop ze liegen, is vaak een kopie van gedrag van mensen uit hun omgeving.
 
Niet elk kind begint op dezelfde leeftijd te liegen. Het is een geleidelijk proces waarbij ze met vallen en opstaan leren om leugens te vertellen. Pas rond hun twaalfde zien kinderen liegen niet meer als iets slechts. Vanaf dan kunnen ze pas echt hun liegtalenten ontplooien. Op hun veertiende zijn ze er meestal heel bekwaam in. Kinderen zitten dan volop in hun puberteit, zijn zelfverzekerder en doen heel hard hun best om zaken te verbergen voor hun ouders. Eenmaal volwassen groeien ze uit tot rasechte leugenaars. 

Het doel heiligt de middelen
Kleine kinderen zijn er barslecht in, maar toch blijven ze het doen. Een mogelijke reden daarvoor is dat je kind koste wat het kost een straf wil vermijden. Als hij iets misdaan heeft, zal hij dat altijd proberen te ontkennen of de schuld in iemand anders schoenen schuiven. Het liegen is een soort leerproces, waarbij beetje bij beetje geleerd wordt wat werkt en wat niet.

Tijd om in te grijpen
Als ouder mag je consequent liegen natuurlijk niet toestaan. Maar het tegenhouden kan je nooit. Je kan er dus maar zo goed mogelijk mee leren omgaan.

Jonge kinderen
Het ligt er vingerdik op als een klein kind liegt. Je hoeft je kind zeker geen zware straffen te geven. Het ziet liegen meer als een spelletje of als een manier om straf te ontlopen. Het blijft natuurlijk wel je taak om je kind te leren dat liegen niet kan. Een leugentje om bestwil kan altijd, maar leugens die het vertrouwen beschamen, absoluut niet. Morele verhaaltjes met herkenbare voorbeelden zijn daar heel geschikt voor. Vertel bijvoorbeeld over een speler van zijn favoriete voetbalploeg die niet meer mag meespelen omdat hij doping genomen heeft en dus iedereen belogen heeft.

In andere gevallen liegt je kleine uk alleen maar om reacties uit te lokken, om aandacht te krijgen, om je te verrassen of om je te doen lachen. Wijs hem niet terecht als je deze motivatie herkent. Doe alsof je de leugen niet doorziet en stimuleer zijn creativiteit. Zo kom je tegemoet aan de noden van je kind.

Oudere kinderen
Oudere kinderen zijn een hardere noot om te kraken. Ze hebben het liegen vaak heel goed onder de knie en in veel gevallen kan je niet uitmaken of je kind liegt of niet. Ga er in ieder geval altijd van uit dat je kind de waarheid spreekt. Als je dat niet doet, zou je kind wel eens het gevoel kunnen krijgen dat je hem niet vertrouwt, waardoor hij of zij net meer zal gaan liegen. Twijfel je toch aan de oprechtheid van je kind, dan zijn er enkele non-verbale signalen die erop kunnen wijzen dat je kind liegt.

Je herkent een leugenaar als hij…

• … zijn schouders ophaalt.
• … snel met zijn ogen knippert.
• … veel aan zijn neus komt.
• … geen oogcontact maakt. Meestal kijken ze naar de grond of als ze iets verzinnen naar rechtsboven.
• … voortdurend slikt, zijn keel schraapt en zijn lippen veelvuldig nat maakt.
• … zijn hand voor de mond houdt bij het spreken.
• … over zijn nek of keel wrijft.

Twijfel je nog, dan kan je altijd om feiten vragen. Een leugenachtig verhaal zit vol gaten en onlogische feiten waar je kind waarschijnlijk nog niet over nagedacht heeft. Met een aantal gerichte vragen valt hij ongetwijfeld door de mand.

Doe nu InfoTalia's familietestjes!