Vruchtwisseling = afwisselen
Vruchtwisseling in je groentetuin kan je vergelijken met het middeleeuwse drieslagstelsel dat je vast nog wel kent uit de lessen geschiedenis. Dat stelsel houdt een driejaarlijkse wisseling van bezaaiing bij graanbouw in: men bezaait telkens afwisselend een derde van het bouwland met wintergraan en een derde met zomergraan, terwijl een derde braak ligt.
Vandaag de dag kent men vruchtwisseling als een afwisseling in het verbouwen van veldvruchten op een stuk land. Je wisselt elk jaar de teelten op een bepaalde plaats. Op die manier verstrijken er ettelijke jaren (minstens zes, meer mag altijd) voor een bepaald gewas terug op dezelfde plaats geteeld wordt. Om dat in kaart te brengen maakt men gebruik van een vruchtwisselingsschema.
Vruchtwisseling = ziektes en plagen voorkomen
Waarom is vruchtwisseling belangrijk? Het is een van de belangrijkste preventieve maatregelen die je in je groentetuin kan treffen om ziektes en plagen te voorkomen.
Vruchtwisseling treft men vooral aan in een ecologische groentetuin. In de commerciële land- en tuinbouw doet men vooral een beroep op chemische bestrijdingsmiddelen; vruchtwisseling komt er niet of nauwelijks meer voor. Dat leidt vaak tot problemen zoals hardnekkige plagen vanwege de resistentie die de belagers hebben aangekweekt tegen dergelijke producten.
Voorbeelden van plagen en ziektes die je (deels) te lijf kan gaan met het principe van vruchtwisseling:
Vruchtwisseling = ecologisch bemesten
Niet alleen in het kader van gewasbescherming is vruchtwisseling nuttig, ook een ecologische bemesting is veel gemakkelijker toe te passen als je gewassen met dezelfde behoeftes bij elkaar plaatst.
Vruchtwisseling = ecologisch onkruid bestrijden
Daarnaast is er het voordeel van de ecologische onkruidbestrijding: je wisselt jaarlijk af tussen gewassen die onkruid zelf onderdrukken (bijvoorbeeld aardappelen, witloof, pompoen), gewassen met een ruime plantafstand waarbij je gemakkelijk onkruid kan wieden (bijvoorbeeld bloemkool, broccoli) en gewassen waarbij er veel onkruid opduikt (bijvoorbeeld aardbeien, uien, wortelen, erwten).
Vruchtwisseling = goede bodemstructuur behouden
Ten slotte komt vruchtwisseling ten goed van de bodemstructuur van je groentetuin. Gewassen hebben elk een eigen invloed op de bodemstructuur: er zijn diepwortelende gewassen die de grond losmaken en verluchten (bijvoorbeeld schorseneren, luzerne), bladrijke gewassen die voorkomen dat de ondergrond dichtslaat vanwege regen (bijvoorbeeld aardappelen), maar ook gewassen die een nadelige uitwerking hebben op de bodemstructuur (bijvoorbeeld erwten en uien). Bovendien laten gewassen in verschillende mate organische stoffen achter die de bodemvruchtbaarheid verbeteren.
Vruchtwisseling in de praktijk
Hoe moet je te werk gaan als je vruchtwisseling wil toepassen in jouw moestuin? Je deelt je groentetuin in in een aantal gelijke bedden of percelen. Men raadt minimum zes verschillende bedden of percelen aan voor vruchtwisseling. acht percelen is bijvoorbeeld een goed idee om mee te beginnen. Op elk perceel of bed komt nu een andere plantengroep:
Het volgende jaar schuif je elke plantengroep een plaatsje op. Heb je bijvoorbeeld eerst wortelen geteeld op perceel een en bonen op perceel twee, dan wordt dat het jaar erop wortelen op perceel twee en bonen op perceel drie, enzovoort. Werk je bijvoorbeeld met acht percelen of bedden, dan hebben alle teelten na acht jaar een maal op ieder perceel of bed gestaan. Het negende jaar keer je terug naar de oorspronkelijke stand van de gewassen, zoals in het eerste jaar.
