Voor je je baas om loonsverhoging vraagt, moet je eerst bepalen hoe royaal je huidige salaris is. Misschien zit er niets anders op dan je loon te aanvaarden, vanwege de geldende loonbarema’s.

Minimumloonschalen
De wet bepaalt niet hoe hoog je salaris moet zijn. Dat is louter een overeenkomst tussen werknemer en werkgever. Wel bestaan er wettelijk bepaalde minimumlonen waaraan je werknemer zich moet houden. Sectorale minimumlonen worden vastgelegd door Paritaire Comités, nationale door de Nationale Arbeidsraad. Deze lonen neemt men op in de zogenaamde cao’s of collectieve arbeidsovereenkomsten.

De individuele arbeidsovereenkomst mag niet afwijken van deze minimumlonen, anders gelden sowieso de minima in plaats van de afgesproken verloning.

Loonbarema’s
Er wordt ook gewerkt met loonbarema’s, aangepast aan de index. Deze bepalen het loon op basis van bijvoorbeeld:

• functie- of beroepsclassificatie
• anciënniteit
• leeftijd

Voor arbeiders wordt meestal alleen rekening gehouden met de functie en beroepsclassificatie. Bij bedienden of onderwijzend personeel spelen anciënniteit en leeftijd doorgaans ook mee.

Loonbarema’s hebben tot gevolg dat er in deze sectoren en bedrijven amper of zelfs niet wordt onderhandeld.

Loonverschillen
Als de organisatie of het bedrijf waar je werkt, niet met loonbarema’s werkt, is er ruimte voor onderhandelingen. Wees echter realistisch. Loonverschillen zijn de normaalste zaak van de wereld. Hou rekening met verschillen onder invloed van:

• vraag en aanbod
  Voor knelpuntberoepen vindt men moeilijk geschikt personeel. Lassers, apothekersassistenten, bouwkundig tekenaars en technici zijn bijzonder moeilijk te vinden. Niet zelden worden deze dan ook beter betaald dan gewone beroepen.
  
• sector
  In de zogenaamd mannelijke sectoren verdien je meer dan in de vrouwelijke sectoren. Zo verdien je in de sociaal-culturele sector stukken minder dan in de chemische industrie.
  
• regio
  Werken in de driehoek Brussel-Antwerpen-Leuven is lonender dan in een meer afgelegen dorp in Limburg of West-Vlaanderen.
  
• functie
  Een vertegenwoordiger zal, rekening houdend met zijn alternatieve verloning, meer verdienen dan een administratief bediende binnen hetzelfde bedrijf. Hij maakt immers aanspraak op een representatievergoeding, een onkostenvergoeding, een bedrijfswagen, een gsm, een laptop... Ook in IT-jobs verdient men doorgaans meer.
  
• bedrijven
  KMO’s betalen normaliter minder dan grotere bedrijven. Multinationals hebben dan meestal weer loonbarema’s waar je moeilijk onderuit komt.
  
• persoonlijk
  Heb je in het verleden al goed onderhandeld over je loon of heb je het voorgestelde loon braaf aanvaard?

Informeren
Pols eens naar het loon van...

• ...familie
• ...vrienden
• ...kennissen
• ... mannelijke én vrouwelijke collega’s

Dat laatste lijkt misschien wat vreemd, maar de loonkloof tussen mannen en vrouwen zou zo’n achttien procent bedragen. Spreek daarom mannelijke én vrouwelijke collega’s aan, als je wil weten hoe vrouwvriendelijk je werkgever is.

Ook in de media en bij wervings- en selectiebureaus vind je hierover meer informatie.

Vergelijken
Omdat niet iedereen zijn loon wil bekendmaken of vergelijkingen tussen appelen en peren weinig zinvol zijn, bepaal je best eerst objectief wat je waard bent. Op het internet bieden heel wat sites vergelijkingsmogelijkheden aan:

• Loonwijzer voor België of Nederland
• Salariskompas van Vacature: de resultaten van de salarisenquête van ’94 in samenwerking met de Katholieke Universiteit Leuven
• Salary Check-up van Monster

Nu pas weet je of je genoeg verdient en kan je je doelen formuleren voor de loonsonderhandelingen.