Haaruitval versus kaalheid
Heel wat mensen maken zich zorgen omdat ze veel haren verliezen. Dat is erg logisch gezien de esthetische en sociale betekenis die haar toegedicht krijgt. Angst voor kaalheid komt ook vaak voor. Dat alles heeft grote gevolgen voor het sociaal en psychologisch welzijn.
Toch is er geruststellend nieuws als je last hebt van haaruitval. Haaruitval leidt namelijk niet noodzakelijk tot kaalheid. Meer nog, het zijn twee verschillende fenomenen. Kaalheid wordt pas zichtbaar als je zeventig procent van je haren verliest.
Oorzaken van haarverlies
Heel wat oorzaken liggen aan de basis van haaruitval. InfoTalia somt ze even voor je op.
Oorzaken van haaruitval:
Bij mannen treedt haarverlies vooral op door de erfelijke bagage en bij vrouwen liggen meestal hormonale invloeden aan de basis van haaruitval.
Je haarverlies meten
Om te weten met welk soort haarverlies je te maken hebt en wat je er bijgevolg aan kan doen, is het belangrijk om je haarverlies te meten. Je moet bijhouden hoeveel haren je zoal verliest op een dag, de wijze waarop je de haren verliest en vanaf welk ogenblik je haren begon te verliezen.
Eerst en vooral vermelden we dat iedereen zo’n honderd haren per dag verliest. Neem je een bad of douche? Dan is het normaal om die dag tweehonderd haren te verliezen. Anders is het als je ’s morgens na het wakker worden, haren op je hoofdkussen bespeurt, of als je veel haren verliest bij het kammen. Probeer de hoeveelheid haarverlies in te schatten, dat is een belangrijke indicator bij het diagnosticeren.
Hoe valt je haar precies uit? Breken de haren vlak boven de hoofdhuid af of vallen de haren met wortels incluis uit? Zo kan je bepalen of het de uitval van anageen of telogeen haar betreft, die verwijzen naar de levensstadia van haar. Bij het anagene stadium is het haar aan het groeien. Daarop volgt een overgangsfase of het katagene stadium, waarna het telogene stadium intreedt. Daarmee treedt de rustperiode van het haar in, die uiteindelijk resulteert in de afstoting van het oude haar. Betreft het anagene haaruitval, dan is er sprake van een ziekte, terwijl telogene haaruitval aangeeft dat er nieuwe haargroei op komst is.
Ook het tijdstip waarop je voor het eerst met haarverlies geconfronteerd wordt, is belangrijk voor de diagnose. Dat, in combinatie met je persoonlijke geschiedenis, kan haaruitval verklaren. Zo kan je haaruitval verbinden met een jeukende of schilferige hoofdhuid. Ook kan er bij vrouwen een verband gelegd worden met hormonale veranderingen die zich voordoen bij menstruatie, zwangerschap en menopauze. Voorts kan overmatige stress, ziekte en medicijngebruik aan de bron liggen van haaruitval.
Met haarverlies naar de dokter
Nadat je zelf je haarverlies onder de loep hebt genomen, kan je voor een aanvullend onderzoek naar de dokter gaan. Hij zal de samenstelling, de vorm, de lengte en de verspreiding van je haar analyseren. Daarbij heeft hij ook aandacht voor mogelijke huidafwijkingen en de haarzakjes of follikels. Bij vrouwen tracht hij virilisatie of vermannelijking als aandoening uit te sluiten, dit gaat onder meer gepaard met een verlaging van de stem en menstruatiestoornissen.
Het kan zijn dat de dokter nog een stap verder gaat, meestal betreft het dan diffuse haaruitval waarbij hij de exacte vorm van deze aandoening wil vaststellen. Daarom analyseert hij de haren die bij een zogenaamde trektest uitgetrokken worden. Hij gaat na of de uitgetrokken haren een kegelvormig of een recht uiteinde hebben, het gaat dan respectievelijk over haren die met de wortel uitgetrokken worden en haren die afbreken.
Soms wordt een trichogram gemaakt: men epileert dan een vijftigtal haren waarvan de haarwortels onder een microscoop ontleed worden. Een ander ongewoon onderzoek is een huidbiopt waarbij een weefselstukje geanalyseerd wordt onder een microscoop. In uitzonderlijke gevallen wordt een image-apparaat gebruikt dat computergestuurd is.
Soorten haaruitval
Na onderzoek kan de dokter vaststellen over welke vorm van haaruitval het gaat. Daaruit kan hij afleiden wat de oorzaken zijn en wat eraan gedaan kan worden. We moeten een onderscheid maken tussen twee soorten haaruitval: diffuse en pleksgewijze haaruitval
-
Diffuse haaruitval
Bij deze vorm van haaruitval verlies je haar in een verspreide vorm, zonder dat er sprake is van een echt patroon of een echte plaats van haarverlies. Als oorzaak geldt meestal telogeen effluvium en minder vaak anageen effluvium (afbrekend haar vanwege bepaalde geneesmiddelen, straling of vergiftiging), alopecia androgenetica (dunner haar) of afwijkingen van de haarschacht (afbrekend haar door een slechte haarverzorging, agressieve haarproducten en te veel uv-licht).
Omdat telogeen effluvium meestal aan de basis ligt van diffuse haaruitval wordt er iets dieper op ingegaan. Deze aandoening omvat het tijdelijk uitvallen van haar, iets wat zelden leidt tot kaalheid omdat normaliter maximum vijftig procent van het hoofdhaar uitvalt. Meestal doet het zich enkele maanden na een bepaalde gebeurtenis voor. Dat kan gaan over: geneesmiddelen, hoge koorts, bevalling, voedingstekorten, narcose, schildklier-, hypofyse- of leveraandoeningen, bloedverlies, ernstige wonden zoals een schedelletsel en zware stress.
Bij alopecia areata is er sprake van een plotselinge en erg locale haaruitval, wat zich uit in een of enkele scherp begrensde, ronde, kale plekken op de hoofdhuid en mogelijk ook op het gelaat. De haren langs de rand van de vlek zitten wat los.
De haarzakjes vormen de oorzaak van deze aandoening: de haarzakjes verschrompelen, alhoewel ze intact blijven, waardoor het haar boven het haarzakje afbreekt. In zeldzame gevallen leidt dit tot volledig haarverlies op het hoofd of het lichaam (alopecia totalis versus alopecia universalis). Meestal groeit het haar na enkele maanden weer aan, zeker als de haaruitval beperkt is.
Er wordt verondersteld dat deze aandoening veroorzaakt wordt door een auto-immuunziekte waarbij antistoffen zich richten tegen de eigen lichaamscellen en weefsels. De aanleiding hiertoe wordt gezocht in de genetica, bij het voorkomen van eczeem en mogelijk ook ernstige stress.
Ter behandeling moet men langdurig medicijnen slikken of de hoofdhuid inmasseren met een crème. Mogelijke producten zijn corticosteroïden, contactallergenen, minoxidil en cyclosporine. Ook een fotochemotherapie kan worden toegepast: psoraleen in combinatie met uv-A licht.
Alternatieve hulpmiddelen
In de handel zijn heel wat wondermiddeltjes tegen haaruitval verkrijgbaar. Het gaat om vitaminepreparaten of mineralen voor het stimuleren van de haargroei, Oosterse haargroeimiddelen, biotinepreparaten en huismiddeltjes. Keuze genoeg dus, maar werken ze ook effectief?
Vitaminen en mineralen zijn inderdaad belangrijk voor gezond haar en voor een gezonde haargroei. In het welvarende westen is er echter zelden sprake van een tekort aan vitaminen en mineralen. Soms speelt een zware ziekte weliswaar een rol, maar dan zal je arts je verder kunnen helpen.
Grijp zeker niet te snel naar hoge dosissen vitaminen en mineralen want deze kunnen net haaruitval stimuleren. Voorbeelden daarvan zijn een overdosis vitamine A, vitamine C, ijzer, zink, natrium en calcium. In het lichaam is een evenwicht van vitaminen en mineralen erg belangrijk, een teveel van een bepaalde stof kan leiden tot een tekort van een andere stof. Als deze laatste stof een invloed heeft op de toestand of groei van het haar, dan bekom je dus een tegenovergesteld effect.
Een aanvullende inname van het co-enzyme biotine zou wel een positieve uitwerking hebben op haarverlies. Een tekort komt vaker voor door een verkeerd voedingspatroon, medicijnen, ziektes zoals infectieziektes en diabetes.
Waar je dan weer niet te veel vertrouwen in mag hebben, zijn haargroeimiddeltje die veelal uit het Verre Oosten komen. Het effect van deze zogeheten wondermiddeltjes is niet bewezen. Mogelijk doe je er zelfs meer kwaad dan goed mee.
Ook huismiddeltjes in de vorm van theetjes en zalfjes hebben een te verwaarlozen uitwerking op de conditie van je haar. De werking hiervan is wetenschappelijk niet bewezen.
In balans 
