Voor een goed inzicht in de oorzaken van rugpijn is het goed om te weten hoe de rug is opgebouwd. Een rug is een ingewikkelde constructie van wervels, tussenwervelschijven en spieren en banden.

Samen zorgen al deze elementen ervoor dat de zenuwen en de bloedbanen van je hersenen naar de rest van je lichaam beschermd zijn, dat je je evenwicht kunt bewaren, dat je je kunt draaien en buigen, dat je schokken kunt opvangen en dat je in het algemeen jezelf recht kunt houden. En rug heeft dus heel veel taken en het is dan ook meteen te begrijpen dat rugpijn flink wat roet in het eten kan strooien.

De wervelkolom
Bekijk je de wervelkolom in vooraanzicht, dan zie je een loodrechte staaf, maar zie je hem van op de zijkant, dan merk je duidelijk een S-vorm op. Zo moet je meteen vaststellen dat het niet anders kan of de wervelkolom bestaat uit verschillende deeltjes die tegenover elkaar kunnen bewegen. Die deeltjes zijn de wervels en we hebben er 33 of 34 in totaal. 24 wervels zijn beweeglijk, de rest is vergroeid met elkaar. Door de beweeglijke wervels kunnen we onze rug draaien en krommen.
Wervels bestaan uit stevig bot. Hoe meer de wervels zich onderaan de kolom bevinden, hoe groter en steviger ze zijn. Bovenaan de rug, in de nek, heb je dus de fijnere wervels. Dat is logisch. Zij moeten ook minder lasten dragen.

Letters en cijfers
Om goed de wervels in de rug te kunnen aanduiden, wordt de wervelkolom in zones opgedeeld. Dat gebeurt aan de hand van de natuurlijke S-vorm die de wervelkolom heeft. Zo wordt het bovenste deel van de rug, ter hoogte van je nek, de cervicale wervelkolom genoemd. Ze bestaat uit zeven wervels die genummerd worden van C1 naar C7.
Daaronder heb je, ter hoogte van je borstkas de thoracale wervelkolom en deze wervels worden genummerd van T1 naar T12.
Dan heb je de lumbale wervelkolom, ter hoogte van je lendenen en deze vijf wervels krijgen de combinatie L1 tot L5.
Het onderste deel van je wervelkolom, de sacrale wervelkolom, bestaat uit het heiligbeen en het staartbeen. Het heiligbeen is een vergroeiing van vijf wervels die S1 tot S5 heten. En ook het staartbeen bestaat uit vier vergroeide wervels, maar die hebben geen aparte naam. De sacrale wervelkolom hangt vast aan je bekken. Als je je bekken dus kantelt, kantelt je hele rug mee.

Tussenwervelschijven
Tussen elke twee wervels zit een tussenwervelschijf dat bestaat uit een geleiachtige kern met daarrond bindweefsel. De schijf dient als schokdemper voor elke wervel. Zonder tussenwervelschijf zou de ene wervel op de andere stoten en dat zou heel veel slijtage en pijn met zich meebrengen.  Een tussenwervelschijf heeft geen eigen bloedvoorziening en de aan- en afvoer van stoffen gebeurt dan ook door drukverschillen. Overdag worden de schijven door de zwaartekracht samengeperst waardoor er een afvoer gebeurt. 's Nachts, als we liggen, komt er meer ruimte tussen de schijven waardoor stoffen kunnen worden aangevoerd. Het gevolg van deze drukwisseling is dat we 's morgens twee centimeter groter kunnen zijn dan 's avonds. Een tussenwervelschijf is heel erg stevig en kan veel last torsen, maar als ze, door te kromme houdingen toch beschadigd geraakt, is ze uit zichzelf niet meer te herstellen. Een goede houding is dus van groot belang.

Ruggenmerg
Binnenin de wervelkolom loopt een wervelkanaal en daarin zit het ruggenmerg. Het is ongeveer 40 tot 45 cm lang bij volwassenen en heeft een doorsnede van 1 cm en het bestaat uit zenuwbanen en zenuwen die spieren en zintuigen vanuit de hersenen aansturen. Letsels aan het ruggenmerg zijn heel erg ernstig te nemen en kunnen uitmonden in een verlamming van de lichaamsdelen die zich onder het letsel bevinden.

Spieren en banden
De wervels en de tussenwervelschijven worden aan elkaar verbonden door  verschillende spieren en banden. Ze houden wervelkolom en de rug dus bijeen. Anders zou alles als een pudding in elkaar zakken. Andere spieren zorgen er dan weer voor dat de wervelkolom kan bewegen. Het is belangrijk deze spieren goed te trainen en te onderhouden want het kan veel rugpijn verhelpen.